Zachowek: kto ma prawo do jego otrzymania?
Co to jest zachowek?
Zachowek to instytucja prawna mająca na celu ochronę najbliższych członków rodziny zmarłego przed całkowitym pozbawieniem ich dziedzictwa. Jest to część spadku, która przysługuje wyłącznie ustawowo określonym osobom, nawet jeżeli zmarły wykluczył ich w swoim testamencie. W polskim systemie prawnym zachowek to istotne zabezpieczenie dla tych, którzy zgodnie z ustawą mieliby prawo do dziedziczenia.
Instytucja zachowku jest szczególnie ważna w sytuacjach konfliktowych, kiedy osoba sporządzająca testament decyduje się na pominięcie w nim najbliższych członków rodziny. To rozwiązanie prawne umożliwia odzyskanie części spadku i ustanawia równowagę pomiędzy wolą zmarłego a interesami jego bliskich.
Kto ma prawo do otrzymania zachowku?
Prawo do zachowku mają przede wszystkim zstępni zmarłego, czyli jego dzieci, wnukowie, prawnukowie. Jeśli zmarły nie miał żadnych zstępnych, do zachowku prawo mają jego małżonek oraz rodzice. Warto pamiętać, że rodzeństwo zmarłego oraz dalsi krewni nie mają prawa do zachowku.
Aby móc ubiegać się o zachowek, konieczne jest spełnienie kilku warunków. Osoby uprawnione do zachowku muszą wykazać, że zostały pominięte w testamencie, a także, że zmarły nie przekazał im żadnych darowizn równoważących ich ustawową część spadku.
Warunki otrzymania zachowku
Warunkiem podstawowym do otrzymania zachowku jest bycie osobą powołaną do spadku z ustawy, a nie z testamentu. Oznacza to, że jeśli zmarły pominął określone osoby w swoim testamencie, te osoby mogą domagać się zachowku. Ważne jest również, aby w momencie otwarcia spadku te osoby żyły lub znajdowały się w stanie poczętym.
Nie zawsze jednak osoby uprawnione do zachowku mogą go otrzymać. Istnieje kilka sytuacji, które wykluczają prawo do zachowku, mimo spełnienia powyższych warunków. Należy do nich m.in. wydziedziczenie testamentowe, odrzucenie spadku czy niegodność dziedziczenia. Warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże ustalić, czy spełniane są wszystkie warunki. Poradę prawną można uzyskać na stronie: https://bskancelaria.pl/zakres-uslug/prawo-spadkowe-i-nieruchomosci/zachowek/.
Jak obliczyć wartość zachowku?
Wartość zachowku jest ustalana na podstawie wartości całkowitego majątku spadkowego, który zmarły pozostawił po sobie. Od tej wartości odejmuje się wszelkie długi spadkowe oraz koszty związane z pogrzebem. Prawa do zachowku to określony procent od wyliczonej sumy – najczęściej jest to połowa wartości udziału spadkowego przypadającego na daną osobę.
Jeśli osoba uprawniona do zachowku jest małoletnia lub trwale niezdolna do pracy, ma prawo do wyższego udziału, wynoszącego dwie trzecie wartości swojego udziału spadkowego. W praktyce obliczenie dokładnej wartości zachowku może być skomplikowane, dlatego warto zasięgnąć porady prawnika.
